Latest News

Μοναστηράκι, 1901. Στα τσαρουχάδικα και τα αμπατζίδικα της Πανδρόσου


Τοποθεσία: Οδός Πανδρόσου, στο Μοναστηράκι.

Χρονολογία: 1901

Περιγραφή: «Δρόμος των Παπουτσιών» (Street of the Shoes): έτσι περιγράφει το γνωστό στενάκι της Πανδρόσου στο Μοναστηράκι η λεζάντα της φωτογραφίας στο πρωτότυπο, αδυνατώντας να αποδώσει στην ξένη γλώσσα τον σωστό χαρακτηρισμό που είναι «Δρόμος των Τσαρουχάδικων», καθώς το μικρό αυτό δρομάκι στο πλάι της Βιβλιοθήκης του Αδριανού ήταν από παλιά πιάτσα με μαγαζιά που πουλούσαν τσαρούχια, τα απλά, δερμάτινα υποδήματα που χρησιμοποιούσε ο κόσμος της υπαίθρου μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.

Τα περισσότερα μαγαζιά της Πανδρόσου είχαν γλυτώσει από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1884 που κατέκαψε το παλιό παζάρι που απλωνόταν στους σημερινούς χώρους της Βιβλιοθήκης του Αδριανού και της Ρωμαϊκής Αγοράς, και όσα είχαν καεί ξαναφτιάχτηκαν. Έτσι, τα τσαρουχάδικα –με τα τσαρούχια κρεμασμένα σαν τσαμπιά στην πρόσοψη και τις τέντες που χάριζαν λίγη δροσιά στους περαστικούς- χαρακτήριζαν το δρομάκι μέχρι και τη δεκαετία του 1910. Μάλιστα, για μικρό διάστημα είχαν καταλάβει «πραξικοπηματικά» και το Τζαμί του Τζισδαράκη! Σε σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε την 5/5/1905 στην εφημερίδα Νέον Άστυ, με τίτλο «Το Τζαμί», διαβάζουμε:

Ηκούσθη χθες από αυτήν την στήλην μία διαμαρτυρία διά κάτι τι, το οποίον λέγεται απλούστατα αθλιότης. Το τζαμί της πλατείας Μοναστηρακίου κατελήφθη εξ εφόδου υπό των βιομηχάνων της οδού Πανδρόσου και έγεινε τσαρουχάδικο. Θα μας ειπήτε ότι πριν ήτο φυλακή, και ότι αυτό δεν είνε βεβαίως εκδήλωσις σεβασμού προς μνημείον συνδεόμενον οπωσδήποτε με την ιστορίαν των Αθηνών. Η παρατήρησις είναι δικαία, αλλά αφού κατωρθωθή επί τέλους να ελευθερωθή από τους φυλακισμένους του το τζαμί, δεν θα έπρεπεν άρα γε να μείνη κλειστόν και περιποιημένον όπως αρμόζει εις όλας αυτάς τας σφραγίδας του παρελθόντος, αι οποίαι έμειναν ακόμη εις τας Αθήνας, ενθυμίζουσαι μίαν μακράν περίοδον του βίου της πόλεως;

Εν άλλο τζαμί των Αθηνών, το Φετιχέ τζαμί, ή τζαμί του Σταροπαζάρου, έχει μεταβληθή τώρα εις στρατιωτικόν φούρνον. Και όμως φέρει το όνομα του Μωάμεθ του Πορθητού το τζαμί αυτό και συνδέεται προς την άφιξίν του εις τας Αθήνας˙ έχει επομένως απέναντι της ιστορίας τίτλους οι οποίοι θα έπρεπε να του εξασφαλίσουν κάποιαν προσοχήν. Ο κ. Καμπούρογλους, βαθύς γνώστης μιας ολοκλήρου εποχής του αθηναϊκού βίου, υποπτεύει ότι το τζαμί αυτό είνε η άλλοτε Μητρόπολις των Αθηνών. Και ιδού πως διά μέσου των αιώνων μία Μητρόπολις μεταβάλλεται εις στρατιωτικόν φούρνον.

Και η κατάληψις του τζαμίου της οδού Πανδρόσου, την οποίαν με τόσον πόνον μας εξέθετε χθες ο Τούρκος συμπολίτης μας, είνε κάτι απρεπές και αδικαιολόγητον, το οποίον ελπίζομεν ότι αποκαλυφθέν τώρα θα διορθωθή. Δεν είνε δυνατόν να εννοηθή εις κεντρικώτατον μέρος της πόλεως, απέναντι του σιδηροδρομικού σταθμού διά του οποίου εισέρχονται εις την πόλιν μας τόσοι Μουσουλμάνοι, να εννοηθή τζαμί, με επιγραφήν μάλιστα η οποία λέγεται ότι δεν είνε απλώς θρησκευτική αλλ’ είνε και ιστορική, μεταβληθέν έξαφνα εις τσαρουχάδικον, την στιγμήν κατά την οποίαν τόσα άλλα τσαρουχάδικα υπάρχουν από κάτω.

Και δρόμος των αμπατζήδων

Εκείνα τα χρόνια η Πανδρόσου -και η γύρω περιοχή- ήταν γνωστή και με ένα άλλο όνομα: Αμπατζίδικα, μια λέξη που σε ένα κατάλογο με αθηναϊκά τοπωνύμια που κυκλοφορεί ευρύτατα στο διαδίκτυο (νά ΄ναι καλά το copy-paste…) μεταφράζεται λανθασμένα ως «τσαρουχάδικα». Ωστόσο, η λέξη «αμπατζίδικα» προέρχεται από τον αμπά, ένα χοντροϋφασμένο μάλλινο ύφασμα, κάτι σαν την τσόχα, το οποίο ήταν επίσης πολύ δημοφιλές στον αγροτικό κόσμο, κυρίως για πανοφώρια. Πέρα από τα τσαρουχάδικα, λοιπόν, η Πανδρόσου φιλοξενούσε και πολλά μαγαζιά που πουλούσαν ή επεξεργάζονταν αμπάδες. Κοντά σε αυτά και αρκετά ραφεία «Ελληνορραπτών», όπως ήθελαν να αυτοχαρακτηρίζονται οι ράφτες που έραβαν φουστανέλες, σαλβάρια και άλλα παραδοσιακά ρούχα, γνωστοί και ως «ρωμιοραφτάδες» σε αντίθεση με τους «φραγκοραφτάδες» που έφτιαχναν φράγκικα ρούχα…

Και μιας και ξεκινήσαμε με το «Δρόμο των Παπουτσιών» ή «Δρόμο των Τσαρουχάδικων», ας θυμηθούμε και ένα «συγγενικό» άλλο δρόμο της περιοχής: τη οδό Μιαούλη στου Ψυρρή, το δρόμο με τα τσαγγαράδικα και τα δέρματα, που διατηρεί ακόμη και σήμερα στοιχεία του παλιού χαρακτήρα της…

ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΑΝΕΞΙΤΗΛΟ Designed by Templateism.com Copyright © 2014

Εικόνες θέματος από Bim. Από το Blogger.